Education

Cut – and – paste as a source of conflict?

Maja Ciric

For the art world, the movie Wall Street (1987) is also a study on art market and its involvement in the capitalist game. It is actually an example of how art work owners use art for illustrating their social status or for reaching some sort of prestige. Canvases of Picasso, Schnabel, Dine and Haring thus don't only play the decorative part, but they also function as tools for showing that art in the American context, that is, in context of hegemonic centers of western art, is the highest form of capitalism that survives with the help of machine of desires to own more and more real, that is, the profitable illusion. In the above mentioned movie, market brokers may not have a scholarly eye/mind, but the prices of the mentioned and other art works are enough to present their market value, if their art-historian values are not much of a reference. By the process of market evaluation, one can compensate for the absence of erudition. The relationship between Wall Street context and works of art could be determined as complementary, as the art transforms the physical capital into the symbolic one.
Over many years, visual artist Marko Stojanovic has photographed a specific occurrences of art work reproductions, that is, their decorative function within the sets of national TV shows (Happy people, RTS; Love and hatred, TV Pink etc.) and popular shows of trivial content and poor quality (Magazine In, TV Pink). To Stojanovic's scholar eye/mind, the usage of these reproductions occurred as a specific local phenomenon worth being analyzed. The difference from the Wall Street movie, which is the closest example of this type of practice, does not lie only in the usage of the original works of art, but it should also be looked for in the analysis of mirror relationship of these works and context. If it's not complementary, in Wall Street this relationship implies constant rotation of dominant and subordinate role, typical for the relationship between physical and symbolical capital. Stojanovic's examples point to a completely different mirror relationship between high art reproductions and banale, often pap content. It shows that their mimicry causes an extreme rivalry, but not also a confusion that crumbles the entire system of scholarly eye/mind. Confronting reproduction of a Rothko's or Mondrian's painting (the originals of which having not only physical value of several miliion dollars, but the symbolic status as well, even in countries with (non)stable and rigid art system) with trivial topics, bad acting, "popular" show business divas and kitsch scenography of a TV show - might be a source of conflicting cultural values. In such environment, reproductions survive on a surface, decorative level and in a subordinate role, from being completely ignored due to the inability of the audience to "read" them, to having those who could recognize the complexity of such content moving away by one click on the remote control.
For a sign to be effective, it has to correlate the reality, to point out to the context where he survives in and be complementary with it. In this case, the difference between the program content and the value of art work could by no means have a vital and stabilizing function.
A critical-revolutionary position of a set designer in relation to a milieu of Seriban new rich people, protagonists of one, could be read in the occurrence of Tatlin's Monument to the Third International in one of the bedrooms in their villa, but the transcendence of this occurrence would be a speculative one.
Instrumentalization of contemporary art by popular culture contributes to its potential visibility among wider audience, but the truth is that it is only visible to those subjects who are educated to "read" it. Exposed as a decor, it remains invisible, because it does not point to the process of creation and interpretation of artist's work, nor to the process of complicated agentry that precedes placing a work within an art system, influencing it becoming a referent value. The invisibility of an art work as a value, that is, the visibility of superficiality, banality and trivialization points to the degradation of popular culture and its inability to stimulates quality and relevant imaginative-sensitive reception.
The usage of art masterpieces in popular context also consists of conflict with its very interpretation. Boiling down their complex function to a mere decor could be interpreted as an escape from interpretation, as a desire to bring back the focus on the art work itself.
Simply put, every image is a mirror of a mind, so it can be expected to have imaginative contents of each visitor of this exhibition reflected in these screen images. There has to be a tendency to actualize some social problems in the program policy of a gallery. Thus, in that sense, this exhibition should point out to the importance of education of eye/mind and nurturing of independent, unrecognized and uncompromising ideas instead of superficial adopting of dominant historical values, that is, autocolonization of dominant values (no matter if concerns renowned art works, established theories, famous brands...)

Cut – and – paste kao izvor konflikta?

Maja Ćirić

Za svet umetnosti, film Wall Street (1987) je i studija o umetničkom tržištu, njegovoj upletenosti u kapitalističku igru, zapravo primer za to kako vlasnici originalnih umetničkih dela žele da pomoću njih ilustruju svoj društveni status ili pokušavaju da steknu odgovarajući prestiž. Platna Picassoa, Dubuffeta, Schnabela, Dinea i Haringa nemaju samo dekorativnu ulogu, već i funkciju da pokažu kako je umetnost u američkom kontekstu, odnosno hegemonističkim centrima zapadne umetnosti, najuzvišenija forma kapitalizma, koji opstaje uz pomoć mašine želja da se poseduje sve realnija tj. tržišno isplativa iluzija. U pomenutom filmu, brokeri na berzi možda nemaju učeno oko/um, ali su cene ovih i drugih umetničkih dela dovoljne da bi se procenila njihova tržišna vrednost, ako već nisu merilo i njihove umetničko-istorijske vrednosti. Procesom tržišne procene može se nadomestiti nedostatak učenog uma. Odnos konteksta Wall Street okruženja i umetničkih dela može se odrediti kao komplementaran, jer umetnost fizički kapital pretvara u simbolički.
Vizuelni umetnik Marko Stojanović je tokom više godina fotografisao specifičnu pojavu reprodukcija umetničkih dela, zapravo njihovu dekorativnu funkciju u scenografiji domaćih igranih serija (Srećni ljudi, RTS; Ljubav i mržnja, TV Pink i dr.) i popularnih emisija trivijalnog sadržaja i nezavidnog kvaliteta (Magazin In, TV Pink). Stojanovićevom učenom oku/umu upotreba ovih reprodukcija učinila se kao specifičan lokalni fenomen vredan analize. Razlika u odnosu na film Wall Street, najpribližniji primer ovakvog postupka, nije samo u korišćenju originalnih umetničkih dela, već bi je trebalo tražiti u tumačenju ogledalnog odnosa tih dela i konteksta. Ako već nije komplementaran, taj odnos u filmu Wall Street podrazumeva neprestano smenjivanje dominantne i podređene uloge, koje je svojstveno odnosu fizičkog i simboličkog kapitala. Stojanovićevi primeri ukazuju na sasvim drugačiji ogledalni odnos reprodukcije vrhunskih dela i banalnog, neretko šund sadržaja, to jest kako njihova mimikrija izaziva ekstremni rivalitet, ako ne i konfuziju koja urušava čitav sistem učenog oka/uma. Sučeljavanje reprodukcije neke Rothkove ili Mondrianove slike (čiji original ima ne samo fizičku vrednost od nekoliko miliona dolara, već i simbolički status, čak i u zemljama sa [ne]stabilnim i rigidnim umetničkim sistemom) sa trivijalnim temama, lošom glumom, „popularanim“ estradnim divama i kič scenografijom neke televizijske emisije – može biti izvor konflikta kulturnih vrednosti. U ovakvom okruženju, reprodukcije opstaju na površinskom, dekorativnom nivou i u podređenom odnosu, koji se kreće od poptunog ignorisanja, tj. nesposobnosti gledalaca da ih „isčitaju“, do toga da se oni čiji je um učen da prepozna kompleksnost ovakvih sadržaja udalje jednim pritiskom na daljinski upravljač.
Da bi neki znak bio efektan, on mora da stoji u vezi sa realnošću, da ukazuje na kontekst u kome opstaje i bude komplementaran sa njim. U ovom slučaju, razlika između programskog sadržaja i vrednosti umetničkih dela ne može nikako da ima vitalnu i stabilizatorsku funkciju.
Kritičko-revolucionarna pozicija scenografa u odnosu na milje novih srpskih bogataša, protagonista jedne oda, mogla bi se iščitati u pojavi Tatlinovog spomenika Trećoj internacionali u jednoj od spavaćih soba njihove vile, ali bi transcendentost ove pojave bila spekulativna.
Instrumentalizacija savremene umetnosti od strane popularne kulture doprinosi njenom potencijalnom vizibilitetu u širokom auditorijumu, ali ona je suštinski vidljiva samo za one subjekte koji su edukacijom pripremljeni da je „iščitaju“. Izložena kao dekor, ostaje nevidljiva, jer ne ukazuje na proces nastanka i tumačenja umetnikovog rada, kao ni na proces komplikovane agenture koja prethodi smeštanju nekog dela u sistem umetnosti i utiče na to da ono postane referentna vrednost. Nevidljivost umetničkog dela kao vrednosti, to jest vidljivost površnosti, banalnosti i trivijalizacije, ukazuje na degradaciju popularne kulture, na njenu nesposobnost da stimuliše kvalitetnu i relevantnu imaginativno-senzitivnu recepciju.
Upotreba umetničkih remek-dela u popularnom kontekstu sadrži u sebi i konflikt sa samom njihovom interpretacijom. Svođenje njihove kompleksne funkcije na puku dekorativnost može se tumačiti i kao bekstvo od interpretacije, kao želja da se fokus vrati na sâmo umetničko delo.
Jednostavno, svaka predstava je ogledalo uma, pa se može očekivati da će se imaginativni sadržaji svakog posetioca ove izložbe reflekovati u ovim ekranskim slikama. U programskom opredeljenju jedne galerije mora i treba da bude i nastojanje da se aktuelizuju i neki društveni problemi, pa bi, u tom smislu, ova izložba trebalo da ukaže na važnost edukacije oka/uma i negovanja nezavisnih, neafirmisanih i nekompromitovanih ideja, umesto površnog usvajanja dominantnih istorijskih vrednosti, tj. autokolonizacije dominantnim vrednostima (bilo da su u pitanju priznata umetnička dela, utemeljene teorije, poznati brendovi...).